Μάρκος Αυρήλιος - Εις Εαυτόν

[...]
"Ένδον σκάπτε"
             Μάρκος Αυρήλιος
Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος (121-180 μ.Χ.) έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του σ' ένα αντίσκηνο στις όχθες του Δούναβη, στα βόρεια σύνορα της αυτοκρατορίας, ως επικεφαλής της στρατιωτικής άμυνας ενάντια στις γερμανικές εισβολές. Εκεί, στην πρώτη γραμμή του πολέμου, έγραψε το ''αιώνιο ευαγγέλιο'', σύμφωνα με τη ρήση του Ρενάν, το περίφημο φιλοσοφικό ημερολόγιο ''Εις εαυτόν'': κατέγραψε τις σκέψεις του, όχι ως προσωπικές εξομολογήσεις, αλλά με τη μορφή φιλοσοφικής άσκησης, ώστε να κρατήσει το νου του ατάραχο και να γαληνέψει την ψυχή του, παίρνοντας δύναμη από τις διδαχές του Σωκράτη και του Πλάτωνα, αλλά κυρίως από τη στωική φιλοσοφία, όπως την είχε διδαχθεί από τον πρώην δούλο του και μετέπειτα δάσκαλό του, τον Επίκτητο. Αναζητώντας ένα σταθερό σημείο ανάμεσα στο χάος και στη βία που τον περιέβαλε, στράφηκε στη φιλοσοφία κι έγινε ο ίδιος φιλόσοφος, προσφέροντας στον παγκόσμιο πολιτισμό ένα κορυφαίο πνευματικό έργο.
Δεκαοκτώ αιώνες πέρασαν από τότε και τα ''Εις εαυτόν'', τα 12 βιβλία των στοχασμών του τα οποία συνέγραψε στην ελληνική γλώσσα, παραμένουν επίκαιρα και διαχρονικά, όπως όλα τα κλασικά έργα, συνεχίζοντας να δίνουν στον αναγνώστη τους έναν τρόπο ζωής και σκέψης που θα τον ανυψώσει από τη φθορά της καθημερινότητας και της επιβίωσης και θα τον οδηγήσει στην αλλαγή αντίληψης και ερμηνείας της πραγματικότητας. Απέναντι ''στην κενότητα των επιδείξεων, τα δράματα επί σκηνής, τα ποίμνια, τις αγέλες... τα αχθοφόρα μυρμήγκια, τα τρεχαλητά των φοβισμένων ποντικιών, τις μαριονέτες με σπασμωδικές κινήσεις'', ο Μάρκος Αυρήλιος αντιπροτείνει την πραότητα, την αταραξία και την απόλυτη αυτοκυριαρχία, χωρίς όμως αλαζονεία και σκληρότητα απέναντι στις ανθρώπινες αδυναμίες, αφού, ακολουθώντας τη σωκρατική οδό, ερμηνεύει το κακό ως άγνοια του καλού. Ο φωτισμένος νους, όμως, θα επιλέξει με ελεύθερη βούληση το καλύτερο, θα κρατηθεί σ' αυτό και δεν θα επιτρέψει σε τίποτα και σε κανέναν να τον κάνουν χειρότερο άνθρωπο - γιατί αυτή είναι η μοναδική, πραγματική βλάβη που μπορεί κάποιος να υποστεί.
Τα παραπάνω αποτελούν μόνο μερικά ψήγματα φωτός από την αθάνατη λάμψη του φιλοσοφικού αυτού φάρου - όσα ο περιορισμένος χώρος μιας παρουσίασης επιτρέπει. [...]. Κι αν κάτι απομένει να ειπωθεί, είναι ότι αν ανοίξετε τις σελίδες του βιβλίου και αφεθείτε στο φως του, δεν θα το κλείσετε ποτέ, ούτε θα το αφήσετε να σκονίζεται στη βιβλιοθήκη σας. Θα το διαβάζετε ξανά και ξανά, έστω και αποσπασματικά, αντλώντας από την ανεξάντλητη πηγή του...

Αγγέλα Γαβρίλη

(πηγή: http://www.diavasame.gr/book.cfm?itemID=560)