Βασίλης Ραφαηλίδης - Θερμοί και Ψυχροί Πόλεμοι

    

      Ο πόλεμος σερβίρεται και ζεστός και κρύος, ανάλογα με την εποχή. Πουλιέται και λιανικά και χονδρικά, ανάλογα με τις ανάγκες του κεφαλαίου. Ο πιο ζεστός πόλεμος που έγινε μέχρι σήμερα ήταν ο Δεύτερος Παγκόσμιος. Που μαζί με τον Πρώτο αποτελούν δίδυμο. Δεν ξέρουμε τι μορφή θα έχει ο Τρίτος που ήδη άρχισε να ψήνεται. Η "ισορροπία του τρόμου" που προκάλεσε η ύπαρξη της ατομικής βόμβας είχε σαν συνέπεια ο Τρίτος να παραμείνει για πολλά χρόνια στην κατάψυξη. Ο καταψυγμένος Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος λέγεται Ψυχρός. Όμως το ψυγείο χάλασε με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και το περιεχόμενό του, αν δεν καταναλωθεί έγκαιρα, θα βρωμίσει. Σοβαροί θερμοί πόλεμοι ανάμεσα σε κομουνιστές και κομουνιστές, ή κομουνιστές και καπιταλιστές, δεν έγιναν μέχρι την πτώση του υπαρχτού σοσιαλισμού. Δεδομένου ότι ο υπαρχτός σοσιαλισμός πέρασε στην ανυπαρξία, οι μελλοντικοί πόλεμοι, τοπικοί και παγκόσμιοι, δεν μπορεί παρά να αφορούν αποκλειστικά τον καπιταλισμό.

     Μέσα από την ιστορία του Μεσοπολέμου, που είναι η μεταβατική περίοδος από τον Πρώτο στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, που είναι το πρελούντιο στο Δεύτερο, του Δευτέρου, που είναι ο κυρίως ειπείν πόλεμος σε ολόκληρη την ανθρώπινη ιστορία, του Μεταπολέμου, που είναι ένας πολύ ιδιόμορφος διπλωματικός πόλεμος, του Ψυχρού Πολέμου, που ήταν η αιτία της πτώσης της Σοβιετικής Ένωσης και την προκάλεσε μέσα από μακρόχρονη διάβρωση, και του Πολέμου της Κορέας, που είναι η τρελή ουρά του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, το βιβλίο αυτό προσπαθεί να καταλάβει πώς λειτουργεί ο εμπόλεμος καπιταλισμός μέσα από μια αλληλουχία συναρτημένων πολέμων.

     Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο οι καπιταλιστές συμμαχούν με τους κομουνιστές κατά των καπιταλιστών. (Και ο φασισμός καπιταλισμός είναι). Τι μπορεί να σημαίνει μια τόσο τρελή συμμαχία; Γιατί ο φασισμός (που είναι καπιταλισμός) και η "εξελιγμένη" του μορφή, ο ναζισμός (που κι αυτός είναι καπιταλισμός) προκαλούν τόσο φόβο στον καπιταλισμό; Τι θα κάνουμε χωρίς κομουνιστές στον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο; Κανείς δε θα μπορούσε να το πει από τώρα. Βλέποντας και κάνοντας. Βλέποντας τον πάντα υπαρχτό φασισμό και κάνοντας, σύμφωνα με τη γνώση που θα αποχτήσουμε από τη μελέτη του φασιστικού φαινομένου. Το τελευταίο κεφάλαιο επιχειρεί μια τέτοια μελέτη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Πηγή: www.politeianet.gr

Χόρχε Λουις Μπόρχες: Το βιβλίο των φανταστικών όντων

"...Όσο αγνοούμε τη σημασία του δράκοντα, άλλο τόσο αγνοούμε και τη σημασία του Σύμπαντος, αν και στην εικόνα του δράκοντα υπάρχει κάτι που γοητεύει την ανθρώπινη φαντασία· αυτός είναι και ο λόγος που τον συναντάμε σε τελείως διαφορετικούς τόπους και χρόνους. Ο δράκοντας δηλαδή είναι ένα τέρας κατά κάποιο τρόπο αναγκαίο και όχι τυχαίο ή εφήμερο, όπως λ.χ. η τρικέφαλη χίμαιρα ή ο κατώβλεπας. Βέβαια έχουμε πλήρη συνείδηση ότι το βιβλίο αυτό, που ίσως να 'ναι και το πρώτο αυτής της κατηγορίας, δεν εξαντλεί το σύνολο των φανταστικών ζώων. Αναδιφώντας τις κλασικές και ανατολικές λογοτεχνίες, μείναμε με την αίσθηση ότι το θέμα μας δεν εξαντλείται ποτέ". (Απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου)

Το βιβλίο των φανταστικών όντων είναι το ιδιότυπο συναξάρι περισσότερων από εκατό "παράξενων πλασμάτων που η ανθρώπινη φαντασία συνέλαβε στον χρόνο και στον χώρο". Εμποτισμένο με τον χαρακτηριστικό συνδυασμό ευρυμάθειας και σπιρτάδας του Μπόρχες, αυτό το μοναδικό έργο αντλεί μέσα από τις μυθολογίες και τις λογοτεχνίες του κόσμου υλικό για μια απολαυστική μπορχεσιανή εγκυκλοπαίδεια δημιουργημάτων της φαντασίας: από τον Όμηρο και τον Κομφούκιο ως τον Πλίνιο και τους καβαλιστές, και από τον Σαίξπηρ ως τον Λούις Κάρρολ... (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Πηγή: www.politeianet.gr

Άρνολντ Χάουζερ - Κοινωνική ιστορία της τέχνης (4 Τόμοι)

    

     

       Κοινωνική ιστορία της τέχνης δεν είναι βέβαια η ανάμιξη ή η παράλληλη έκθεση κοινωνικών και καλλιτεχνικών φαινομένων (αν και πολλές παρόμοιες προσπαθείς κοινωνιολογικής προσέγγισης της τέχνης απ' αυτό ακριβώς πάσχουν), αλλά είναι η ορθά μεθοδευμένη αναγωγή των κύριων γνωρισμάτων της τεχνοτροπίας μιας εποχής στα κύρια κοινωνικά της γνωρίσματα. Και πάλι, η αναγωγή αυτή δεν είναι η χάραξη νοητών γραμμών που ενώνουν σημεία της οικονομίας λ.χ. με σημεία της τέχνης, αλλά η παρακολούθηση των διαδικασιών, που τελικά παίρνουν μορφή στο έργο τέχνης, μέσα σ' όλους τους χώρους που αυτές διατρέχουν, και προπαντός στο χώρο της κοινωνικής ψυχολογίας και της ιδεολογίας. 

      Εξυπακούεται επομένως ότι, από τον ορισμό της τον ίδιο, μια κοινωνική ιστορία της τέχνης συνεπής με τον εαυτό της περιέχει και προϋποθέτει την αντίληψη ότι η τέχνη είναι φαινόμενο κοινωνικό, δηλ., ότι βρίσκεται σε μια πολύ πλατιά κι αμφίδρομη αιτιοκρατική σχέση με το κοινωνικό περίγυρο, πράγμα άλλωστε που κανείς σοβαρός μελετητής δεν αρνιέται σήμερα, όσες συζητήσεις κι αν γίνονται για το ποια είναι, σε τελευταία ανάλυση, τα καθοριστικά στοιχεία του περίγυρου αυτού ως προς την τέχνη. [...] (Από τον πρόλογο του μεταφραστή)

Πηγή: Βιβλιοπωλείο Πολιτεία

Μισέλ Φουκώ - Οι λέξεις και τα πράγματα: Μια αρχαιολογία της γνώσης

    

Ο άνθρωπος δεν είναι το αυτονόητο επίκεντρο και αντικείμενο της επιστήμης, παρά μια σχετικά πρόσφατη επινόηση προορισμένη να εξαφανιστεί στο προσεχές μέλλον. Γιατί ανέκυψε στο πλαίσιο ενός ορισμένου τύπου σκέψης, ο οποίος διαμορφώθηκε μόλις κατά τον δέκατο ένατο αιώνα και διαδέχτηκε άλλους τύπους σκέψης, θεμελιακά διαφορετικούς και ολότελα ξένους προς ό,τι αργότερα ονομάστηκε "άνθρωπος". Μελετώντας κυρίως την εξέλιξη των επιστημών της γλώσσας, της ζωής και της οικονομίας από τον 16ο ως τον 19ο αιώνα ο συγγραφέας δείχνει ότι αυτοί οι τύποι σκέψης αποτελούν κλειστές και αυτοτελείς δομές, με ολότελα ιδιόμορφες κάθε φορά προϋποθέσεις και συνέπειες. Από την εποχή της εμφάνισης του βιβλίου οι θέσεις αυτές προκάλεσαν πλήθος συζητήσεων και διαμαχών.

Πηγή: Biblionet.gr