Βλαντιμίρ Ναμπόκωφ - Το μάτι

 

 

 

1899-1977. Ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, ποιητής, μυθιστοριογράφος και θεατρικός συγγραφέας κατάγεται από τη Ρωσία, αλλά ζει και εργάζεται μετά το 1919 σε πόλεις της Ευρώπης και στις Η.Π.Α, όπου γίνεται Αμερικανός πολίτης. Από το 1948 , διδάσκει Ρωσική και Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ. Το 1960 επιστρέφει στην Ευρώπη και εγκαθίσταται στην Ελβετία. Πρόκειται για έναν αξιόλογο συγγραφέα με πλούσια λογοτεχνική παραγωγή. Τα σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα του θεωρούνται οι ποιητικές συλλογές του "Σύδεντρο", "Το πυρωμένο μονοπάτι" και τα μυθιστορήματα "Μαίρη", "Πρόσκληση σ' έναν αποκεφαλισμό", "Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ" , "Λολίτα" και άλλα.

"Το μάτι" (1930) θα χαρακτηριζόταν ως ένα αφήγημα μυστηρίου με ψυχολογικές, κοινωνικές και ηθικές προεκτάσεις. Η πλοκή ξετυλίγεται με έντεχνο τρόπο. Ένας Ρώσος που μεταναστεύει στη Γερμανία αναζητά εργασία, ενδίδει στις ερωτικές διαθέσεις μιας καλής φίλης της οικογένειας από την οποία προσλαμβάνεται ως παιδαγωγός. Ο κεντρικός ήρωας κακοποιείται από το σύζυγο της, προσβάλεται ο ανδρισμός του , κατακερματίζεται η προσωπικότητά του, καταφεύγει στο δωμάτιο που ενοικιάζει και αυτοκτονεί. Στ' αλήθεια αυτοκτονεί; Σε αυτό το σημείο, αναδύεται ένα μυστήριο , του οποίου την εξέλιξη ακολουθούμε μέχρι τέλους.

 

 

Πρόκειται για ένα σχεδόν ψυχολογικό θρίλερ , στο οποίο ο κεντρικός ήρωας, ο Σμύρωφ, αρνούμενος την πραγματική ταυτότητά του,άλλά και την κοινωνική ταυτότητά του, καταφεύγει στην παρατήρηση και την αυτοπαρατηρησία. Δεν παρακολουθεί μόνο το κοινωνικό περιβάλλον του, αλλά παρατηρεί προσεχτικά τον ίδιο του τον εαυτό. Δε ζει, δεν είναι ένα ενεργό πρόσωπο με πλήρη συνείδηση κάθε πράξης του, αλλά προτιμά να υπάρχει και συνυπάρχει σε κοινούς τόπους με άλλους ανθρώπους με ένα και μοναδικό σκοπό, να αντλήσει πληροφορίες για την κοινωνική εικόνα του, δομώντας με αυτόν τον τρόπο την αυτοεικόνα του.

Συνεπώς, μη έχοντας συγκεκριμένη εικόνα για τον ίδιο του τον εαυτό, παρουσιάζεται ως απατεώνας, τυχοδιώκτης, ερωτύλος, κατάσκοπος, γενναίος, με πάθος για τη ζωή , ευγενικός, συναισθηματικός, ευαίσθητος, αφήνοντας ένα μυστήριο να αιωρείται καθ'όλη τη διάρκεια της ανάγνωσής μας, καθώς ο ήρωας μεταμορφώνεται συνεχώς και βρίσκει καταφύγιο σε άλλα φανταστικά ή και υπαρκτά πρόσωπα. Πρόκειται για μια αλλοτριωμένη μορφή ανθρώπινης φύσης, αφού δεν αναγνωρίζει τον εαυτό του και δομεί πάνω στο ψέμα ολόκληρη την προσωπικότητά του ή καλύτερα κάθε εκδοχή της. Δεν πρόκειται για ένα ρομαντικό ήρωα που αφοσιώνεται σε μια ιδέα, σε ένα ιδανικό, αλλά για ένα συγχυσμένο , μοντέρνο πρόσωπο που προβαίνει σε αχρειότητες, ζώντας την υπαρξιακή αγωνία που μπορεί να ζει ένας άνθρωπος χωρίς ταυτότητα.

Ο Σμύρωφ συνυπάρχει με έναν κύκλο μεταναστών, καθώς και με γηγενείς. Η περιγραφή του ψυχολογικού κόσμου των ηρώων, όπως και των ποικιλόμορφων τόπων είναι τόσο γλαφυρή όσο να εξιτάρει τη φαντασία με αποτέλεσμα να δημιουργεί κανείς άλλοτε σκοτεινές και άλλοτε φωτεινές εικόνες. Η μυστηριώδης ατμόσφαιρα διέπει όλο το διήγημα και κρατάει τον αναγνώστη σε εγρήγορση, διατηρώντας το ενδιαφέρον του αμείωτο.

Θα μπορέσετε να διαβάσετε μια ενδιαφέρουσα κριτική για το αφήγημα στην ιστοσελίδα: http://www.mantex.co.uk/2009/09/25/the-eye/

 

πηγή: http://travelling-through-books.blogspot.gr/2011/04/to.html