Nikolai Leskov - Η Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενκ

Μια νεαρή γυναίκα που την παντρεύουν μ’ έναν πλούσιο και πολύ μεγαλύτερο της σε ηλικία έμπορο.

Κλεισμένη στο σπίτι του άντρα της με τον πεθερό να την καταδυναστεύει.

Μόνη της για μεγάλα χρονικά διαστήματα, όσο ο έμπορος άντρας της ταξιδεύει για δουλειές.

Με το στίγμα της γυναίκας που δεν γεννάει τον πολυπόθητο διάδοχο που θα κληρονομήσει την περιουσία.

Πλήττει.

Είναι νέα.

Με επιθυμίες.

Διψά για ζωή.

Θέλει ένα παιδί γιατί νομίζει ότι θα την βγάλει απ’ την ανία της καθημερινότητας.

Αυτό είναι σε γενικές γραμμές το πορτρέτο της Κατερίνας Ισμαΐλοβα.

Όλη της η ζωή κι η κοσμοθεωρία ανατρέπονται όταν ερωτεύεται ή μάλλον όταν ικανοποιείται ερωτικά. Ο αρρενωπός επιστάτης της δημιουργεί προσδοκίες και ψευδαισθήσεις για μια κοινή, ευτυχισμένη ζωή. Της προσφέρει απλόχερα έρωτα και της εξουσιάζει σώμα και πνεύμα. Της ασκεί ψυχολογική πίεση κι αυτή δεν του χαλάει χατήρι.

Για τον έρωτα της, η Κατερίνα αποφασίζει να απαλλαγεί από τις περιττές απουσίες κι έτσι αρχίζει ένας κύκλος εγκλημάτων. Η Κατερίνα σκοτώνει αλλά κάθε φορά γεμίζει ενοχές. Οι Ερινύες την κυνηγούν στον ύπνο της, δεν την αφήνουν να χαρεί ελεύθερη τον έρωτα της.

Η ιστορία της Κατερίνας Ισμαήλ Ισμαΐλοβα. είναι η νουβέλα που έγραψε το 1865 ο Νικολάι Λέσκοφ με τίτλο «Η λαίδη Μάκβεθ του Μτσενκ». Με την ίδια  όμως  ιστορία καταπιάστηκε  η όπερα  “Κατερίνα Ισμαΐλοβα”  σε λιμπρέτο των Αλεξάντερ Πράις και Ντμίτρι Σοστακόβιτς .

Αξίζει να αναφερθεί ότι εξαιτίας του λιμπρέτου του, ο Σοστακόβιτς ήρθε σε σοβαρή σύγκρουση με το καθεστώς. Ενώ οι κριτικές για το έργο ήταν διθυραμβικές και η υποδοχή του κοινού σε Αμερική κι Ευρώπη ενθουσιώδης, όταν ο Στάλιν παρακολούθησε την παράσταση, δυσαρεστήθηκε τόσο που η Πράβντα, επίσημη εφημερίδα του καθεστώτος, δημοσίευσε ένα άρθρο (υπάρχει η φήμη ότι το ανυπόγραφο άρθρο ήταν του ίδιου του Στάλιν) με τίτλο: «θολούρα αντί μουσικής». Σ’ αυτό το άρθρο αποδοκιμάστηκε η παράσταση και χαρακτηρίστηκε το έργο ως φορμαλιστικό και άνευ ουσίας.

Από το πρώτο λεπτό ο ακροατής σοκάρεται από την εσκεμμένη παραφωνία μιας μουσικής σύγχυσης. Σπαράγματα μελωδίας,οι αρχές μιας μουσικής φράσης πνίγονται, αναδύονται κι εξαφανίζονται πάλι μέσα σε ουρλιαχτά και τσιρίδες. Το να παρακολουθήσεις αυτή τη «μουσική» είναι δύσκολο, το να τη θυμάσαι αδύνατο [...] Το τραγούδι έχει αντικατασταθεί από στριγκλιές. Οι ευκαιρίες του συνθέτη να βρεθεί σε μελωδικά μονοπάτια αυτοκτονούν στην αγριότητα ενός μουσικού χάους και κακοφωνίας [...]. Το πάθος εκφράζεται μόνο με φασαρία. Η όπερα αυτή είναι επικίνδυνη για τη σοβιετική μουσική.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την καθολική μεταστροφή όσων είχαν αρχικά εκφραστεί θετικά υπέρ του έργου του Σοστακόβιτς. Η κατακραυγή υπήρξε γενική και ο συνθέτης περιθωριοποιήθηκε κι απομονώθηκε.

Η Λαίδη Μακβεθ του Μτσενκ ξεχάστηκε μέχρι που ο ίδιος ο Σοστακόβιτς την επανέφερε στη σκηνή στις 8 Ιανουαρίου 1963 με τον τίτλο: « Κατερίνα Ισμαΐλοβα». Το κείμενο και η μουσική είχαν υποστεί αλλαγές, είχαν προστεθεί δυο νέες πράξεις και είχαν απαληφθεί κάποια πολιτικά μηνύματα. 

πηγή: http://theatro.wordpress.com