Τετάρτη 25 Μαΐου 2016

Gaston Bachelard - Η ποιητική του χώρου


Κατά κανόνα, η φαινομενολογία εξοφλεί με το παρελθόν και στρέφεται προς την καινοτομία. […] Πρέπει λοιπόν η γνώση, να συνοδεύεται από μία ισότιμη λήθη της γνώσης. Η μη γνώση δεν είναι άγνοια αλλά το δύσκολο έργο να ξεπεράσεις τη γνώση. Αυτό είναι το τίμημα που κάνει ένα έργο, σε κάθε στιγμή, αυτό το καθαρό καινούριο ξεκίνημα, που κάνει τη δημιουργία μία άσκηση ελευθερίας (Jean Lescure). 
[…] Ανάμεσα στα τέσσερα άστρα της Άρκτου, ένας μεγάλος ονειροπόλος μπορεί να πάει και να κατοικήσει. Ξεφεύγει, ίσως, από τη γη, και ο ψυχαναλυτής μπορεί να απαριθμήσει τους λόγους της φυγής του, αλλά ο ονειροπόλος είναι βέβαιος ότι θα βρει ένα κατάλυμα στα μέτρα των ονείρων του. […] Ο ποιητής δεν αφηγείται τα παραμύθια της γιαγιάς. Δεν έχει παρελθόν. Είναι σ’ έναν καινούριο κόσμο. Απέναντι στο παρελθόν και στα πράγματα αυτού του κόσμου πραγματοποίησε την απόλυτη μετουσίωση. Στον φαινομενολόγο ανήκει ν’ ακολουθήσει τον ποιητή. Ο ψυχαναλυτής δεν ασχολείται παρά με την αρνητικότητα της μετουσίωσης.
[…] Κάθε μοναχικός ονειροπόλος ξέρει πώς να ακούει διαφορετικά όταν κλείνει τα μάτια. Για να στοχαστούμε, για να ακούσουμε την εσωτερική φωνή, για να γράψουμε την κεντρική, συμπυκνωμένη φράση που λέει το «βάθος» της σκέψης, ποιος δεν έχει τον αντίχειρα και τα δύο πρώτα δάχτυλα σφιχτά πάνω στα βλέφαρα;
[…] Ο ποιητής πάει πιο βαθιά ανακαλύπτοντας μαζί με τον ποιητικό χώρο ένα χώρο που δεν μας κλείνει μέσα σε μια θυμική κατάσταση. Όποια κι αν είναι η συναισθηματικότητα που χρωματίζει ένα χώρο, είτε είναι θλιμμένη είτε βαριά, μόλις εκφραστεί, εκφραστεί ποιητικά, η θλίψη κατευνάζεται, η βαρύτητα ξαλαφρώνει. Ο ποιητικός χώρος, αφού εκφράζεται, παίρνει αξίες επέκτασης.
[…] Μία φιλοσοφία της φαντασίας πρέπει λοιπόν να ακολουθήσει τον ποιητή μέχρι την ακρότητα των εικόνων του, δίχως να περιορίσει αυτή την ακρότητα που συνιστά το φαινόμενο της ποιητικής ροής. Ο Rilke σ’ ένα γράμμα προς την Clara Rilke, γράφει: «Τα έργα τέχνης, γεννιούνται πάντα απ’ αυτόν που αντιμετώπισε τον κίνδυνο, απ’ αυτόν που πήγε μέχρι τα έσχατα όρια μιας εμπειρίας, μέχρι το σημείο που κανείς άνθρωπος δε μπορεί να υπερβεί. Όσο πιο μακριά ωθούμε, τόσο πιο σωστή, πιο προσωπική, πιο μοναδική, γίνεται μια ζωή».
[…] Ο ποιητής δεν υποχωρεί μπροστά στην αντιστροφή των σχέσεων περιεχομένου-περιέχοντος. Δίχως καν να σκεφθεί ότι δημιουργεί σκάνδαλο στον ορθολογικό άνθρωπο, ενάντια στον κοινό νου, βιώνει την ανατροπή των διαστάσεων, την αντιστροφή της προοπτικής του μέσα και του έξω. Ο ανώμαλος χαρακτήρας της εικόνας δε σημαίνει ότι είναι τεχνητά κατασκευασμένη. Η φαντασία είναι η πιο φυσική ικανότητα που υπάρχει.
[…] Ο φαινομενολόγος παίρνει τα πράγματα διαφορετικά∙ πιο σωστά, παίρνει την εικόνα όπως είναι, όπως τη δημιούργησε ο ποιητής και προσπαθεί να επωφεληθεί από αυτήν, να δοκιμάσει αυτόν τον σπάνιο καρπό. Όσο και αν απέχει από το να είναι ποιητής, προσπαθεί να επαναλάβει για τον εαυτό του τη δημιουργία, να συνεχίσει, αν μπορεί, την υπερβολή. Έτσι ο συνειρμός δεν συναντιέται. Αναζητιέται, είναι ηθελημένος. Είναι μία ποιητική συγκρότηση, ειδικά ποιητική. Είναι μια μετουσίωση ολότελα απαλλαγμένη από τα οργανικά ή ψυχικά βάρη από τα οποία θα θέλαμε να ελευθερωθούμε∙ εν συντομία, αντιστοιχεί σ’ αυτό που ονομάζαμε στην εισαγωγή μας καθαρή εξιδανίκευση.  

επιλογή από τη μετάφραση των E. Βέλτσου, Ι. Δ. Χατζηνικολή

Δ.Κ.

Παρασκευή 20 Μαΐου 2016

Michel Foucault - Εξουσία, Γνώση και Ηθική

Ο Φουκώ ισχυριζόταν ότι ως την εποχή του δεν υπήρχε θεωρία για την εξουσία. Όλες οι αναλύσεις περί του θέματος περιστρέφονταν γύρω από το νομικό περίβλημα της εξουσίας ή γύρω από το κράτος, χωρίς να κάνουν λόγο για την ίδια την εξουσία, ως ξεχωριστό και ιδιαίτερο φαινόμενο, το οποίο χρήζει διαφορετικής αντιμετώπισης και απαιτεί συνεπώς διαφορετικά εννοιολογικά εργαλεία για να κατανοηθεί. Ο Φουκώ δεν αναζητά κάποιο θεμέλιο της εξουσίας, δεν την συσχετίζει με κάποια κοινωνικοοικονομική δομή και προτείνει την απαλλαγή της πολιτικής σκέψης από το καθεστώς της νομικής «μοναρχίας». Ισχυρίζεται ότι η πολιτική θεωρία δεν έπαψε ποτέ να κατατρύχεται από το πρόσωπο του μονάρχη. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια θεωρία που δεν θα εστιάζεται γύρω από το πρόβλημα της ανώτατης αρχής. «Πρέπει να κόψουμε το κεφάλι του βασιλιά», γράφει εμφατικά .
Η εξουσία, για τον Φουκώ, δεν έχει τη μορφή εμπορεύματος, δεν είναι κάτι που αποκτάται και μεταβιβάζεται. Οι σχέσεις εξουσίας δεν βρίσκονται σε εξωτερική θέση ως προς τις υπόλοιπες κοινωνικές σχέσεις. Αντίθετα, ενυπάρχουν σε όλες τις κοινωνικές σχέσεις, τις διαμορφώνουν και τις καθορίζουν. Επομένως,  οι ανισότητες εντός των οικονομικών ή όποιων άλλων κοινωνικών σχέσεων είναι αποτέλεσμα της διαμάχης στο πλαίσιο των σχέσεων εξουσίας.  Η εξουσία για τον Φουκώ δεν αποτελεί ούτε θεσμό ούτε δομή. Για τον Φουκώ, η εξουσία δεν ανήκει σε συγκεκριμένα άτομα ή ομάδες ατόμων, δεν έχει έναν και μόνο γενέθλιο τόπο, δεν εντοπίζεται σε συγκεκριμένους πολιτικούς φορείς και θεσμούς, αλλά διαπερνά ολόκληρο τον κοινωνικό ιστό, συνιστώντας έτσι ένα δίκτυο σχέσεων. Δεν πρόκειται λοιπόν για μία, αλλά για πολλές εξουσίες και πιο συγκεκριμένα για σχέσεις εξουσίας . Υπάρχει, επομένως, μια σχεσιακή αντίληψη της εξουσίας.
O Φουκώ στην «Ιστορία της σεξουαλικότητας» ορίζει την εξουσία ως εξής: «Με τον όρο εξουσία, νομίζω πως πρέπει καταρχήν να εννοούμε το πλήθος των σχέσεων δύναμης που ενυπάρχουν στον χώρο όπου ασκούνται και είναι συστατικές της οργάνωσής τους. Το παιχνίδι που μέσα από αδιάκοπους αγώνες και συγκρούσεις τις μεταμορφώνει, τις ενδυναμώνει, τις αντιστρέφει. Τα στηρίγματα που αυτές οι σχέσεις δύναμης βρίσκουν αναμεταξύ τους έτσι που σχηματίζουν αλυσίδα ή σύστημα, ή, αντίθετα, τις αναντιστοιχίες, τις αντιφάσεις που απομονώνουν τη μια από την άλλη. Τις στρατηγικές τέλος, μέσα στις οποίες ενεργοποιούνται και που το γενικό τους σχέδιο ή η θεσμική τους αποκρυστάλλωση υλοποιούνται στους κρατικούς μηχανισμούς, στη διατύπωση του νόμου, στις κοινωνικές ηγεμονίες» .
Όταν προτείνει τον τρόπο με τον οποίο οφείλουμε να μελετάμε την εξουσία, αντιστρέφει τη συνήθη πορεία, λέγοντας πως πρέπει να δούμε την εξουσία από τα κάτω προς τα πάνω, ισχυριζόμενος πως η εξουσία δεν απορρέει από το κράτος. Δεν μπορούμε να καταλάβουμε πού στηρίζεται η ύπαρξη κεντρικών μηχανισμών εξουσίας, αν δεν εξετάσουμε τους ειδικούς μηχανισμούς, τις ιδιαίτερες στρατηγικές, που διέπουν τις σχέσεις επιβολής στη «βάση» της κοινωνίας. Οι σχέσεις εξουσίας διασχίζουν τους μηχανισμούς και τους θεσμούς, με αποτέλεσμα να μην εξαντλείται η ύπαρξή τους μόνο εντός τους. Κάθε έννοια κεντρικής εξουσίας δεν μπορεί να υπάρξει και να λειτουργήσει χωρίς την ύπαρξη σχέσεων εξουσίας στο μικροεπίπεδο. Ο Φουκώ δεν θέλει να πει βέβαια ότι το κράτος δεν είναι σημαντικό. Ισχυρίζεται όμως ότι οι σχέσεις εξουσίας επεκτείνονται πέρα από τα όρια του κράτους. Το κράτος απέχει πολύ από το να είναι ικανό να καταλάβει ολόκληρο το πεδίο των πραγματικών σχέσεων εξουσία ενώ το ίδιο το κράτος μπορεί να λειτουργήσει μόνο στη βάση υπαρχουσών σχέσεων εξουσίας. Κατά συνέπεια, το κράτος, για τον Φουκώ, συνίσταται στην κωδικοποίηση ενός αριθμού σχέσεων εξουσίας που καθιστούν δυνατή τη λειτουργία του και η επανάσταση είναι ένας διαφορετικός τύπος κωδικοποίησης των ίδιων σχέσεων. Επομένως εγκαταλείπεται οριστικά η θέση περί ύπαρξης ενός κέντρου εξουσίας στην κοινωνία.
Μια από τις σημαντικότερες προσφορές του Φουκώ για την εξουσία είναι ότι η τελευταία δεν σχετίζεται με την άρνηση. Ισχυρίζεται πως πρέπει να πάψουμε να περιγράφουμε τα αποτελέσματα της εξουσίας με αρνητικούς όρους. «Στην πραγματικότητα», υποστηρίζει, «η εξουσία παράγει, παράγει κάτι το πραγματικό, παράγει τομείς αντικειμένων και τελετουργίες αλήθειας. Η εξουσία παράγει πραγματικότητα». Η έννοια της καταπίεσης είναι εντελώς ακατάλληλη για να αντιληφθούμε τι είναι ακριβώς η παραγωγική πλευρά της εξουσίας. Όταν ορίζουμε τα αποτελέσματα της εξουσίας σαν καταπίεση, υιοθετούμε μια καθαρά νομική αντίληψη της εξουσίας αυτής. Αυτό που κάνει την εξουσία ανθεκτική είναι το ότι δεν περιορίζεται στην απαγόρευση, αλλά παράγει πράγματα, μορφές γνώσης και λόγο. Σύμφωνα με τον Φουκώ, πρέπει να θεωρηθεί ένα παραγωγικό πλέγμα που καλύπτει ολόκληρο το κοινωνικό σώμα.  Αν η εξουσία ασκούνταν μόνο με αρνητικούς όρους, τότε θα ήταν πολύ εύθραυστη. Είναι όμως ισχυρή ακριβώς επειδή παράγει θετικά αποτελέσματα στο επίπεδο της επιθυμίας και της γνώσης.
Επίσης, εστιάζει στο ότι οι σχέσεις εξουσίας δεν είναι σχέσεις βίας. Σκοπός της βίας είναι ο περιορισμός, η εξαφάνιση του υποκειμένου. Σκοπός της εξουσίας είναι η συγκρότηση του υποκειμένου. Η εξουσία είναι μια μορφή δράσης ενός προσώπου ή μιας ομάδας προσώπων με σκοπό τη δημιουργία συγκεκριμένων «θετικών» συμπεριφορών. Είναι δράση επί δράσεων, ικανότητα επενέργειας επί σχέσεων. Η άσκηση της εξουσίας έχει στόχο να οριοθετήσει τις ενδεχόμενες συμπεριφορές των υποκειμένων, να δομήσει το ενδεχόμενο πεδίο δράσης των άλλων. Η εξουσία λέει ο Φουκώ «είναι λιγότερο της τάξης της κατά μέτωπο αντιπαράθεσης δύο αντιπάλων απ’ ό,τι της τάξης της διακυβέρνησης». Η έννοια δεν πρέπει φυσικά να συσχετίζεται με την κυβερνητική διαχείριση του κράτους. Αναφέρεται στο τρόπο διεύθυνσης της διαγωγής των ατόμων ή των ομάδων.  Η εξουσία, που γίνεται αντιληπτή με αυτό τον τρόπο, προϋποθέτει την ύπαρξη «ελεύθερων υποκειμένων». Εφόσον βασική προϋπόθεση των εξουσιαστικών σχέσεων είναι η ύπαρξη ελευθέρων υποκειμένων, οι διαμάχες είναι αδύνατο να σταματήσουν. Για αυτό και ο Φουκώ θεωρεί απίθανη την ύπαρξη μιας κοινωνίας χωρίς σχέσεις εξουσίας.

πηγή: http://www.toperiodiko.gr

Σάββατο 7 Μαΐου 2016

Ian Stewart - Martin Golubitsky - Είναι ο Θεός γεωμέτρης;



Παρά το άλλο μισό του τίτλου της, η "Τρομερή Συμμετρία" δεν είναι ένα θεολογικό βιβλίο, ούτε ένα εγχειρίδιο γεωμετρίας. Είναι ένα βιβλίο για το ρόλο της συμμετρίας στο σχηματισμό μορφωμάτων. Έχουν γραφτεί πολλά βιβλία, συμπεριλαμβανομένων και αρκετών κλασικών, με θέμα τη συμμετρία στα μαθηματικά, στην τέχνη, στην επιστήμη, στη φύση. Ποιο είναι λοιπόν το καινούργιο στοιχείο; Η απάντηση είναι ότι τα περισσότερα βιβλία βλέπουν τη συμμετρία σαν ένα στατικό φαινόμενο: ένα αντικείμενο, είτε έχει συμμετρία είτε δεν έχει. Στην περίπτωση που χρησιμοποιούν κάποια μαθηματικά, συνήθως προσπαθούν να μας διδάξουν θεωρία ομάδων, η οποία είναι το είδος των μαθηματικών που ορίζει, οργανώνει και ταξινομεί τη συμμετρία. (. . .)

(ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)
πηγή: http://www.politeianet.gr

Ο Ίαν Στιούαρτ γεννήθηκε στην Αγγλία στο Folkestone, το 1945. Αποφοίτησε, το 1966 από το τμήμα Μαθηματικών του Πανεπιστημίου του Cambridge και το 1969 ολοκλήρωσε τη διδακτορική διατριβή του στο Πανεπιστήμιο Warwick. Διετέλεσε ερευνητής σε πανεπιστήμια της Δυτικής Γερμανίας, της Νέας Ζηλανδίας και των ΗΠΑ. Το πεδίο έρευνάς του είναι τα μη γραμμικά δυναμικά συστήματα και η θεωρία διακλαδώσεων. Αρθρογραφεί τακτικά στα περιοδικά, "Scientific American", "New Scientist", "Nature", "Pour la Science", "Economist", στις εφημερίδες "Times", "Guardian", και έχει "μαθηματικές" εκπομπές στο BBC. Είναι πολυγραφότατος. Έργα του έχουν μεταφραστεί σε δώδεκα γλώσσες. Είναι ο Ευρωπαίος επιμελητής της έκδοσης του "Mathematical Intelligencer". Επίσης, είναι μέλος της Αμερικάνικης Ένωσης Συγγραφέων Επιστημονικής Φαντασίας και συγκαταλέγεται στους αξιολογότερους σκιτσογράφους-συγγραφείς έργων εκλαϊκευτικής επιστήμης. Έργα του -παρόμοια με το "Παίζει ο Θεός ζάρια"- έχουν εμφανιστεί στο Analog και στο Omni....

πηγή: http://www.perizitito.com.cy

Neal Aserson - Μαύρη Θάλασσα


Το βιβλίο του Βρετανού δημοσιογράφου Νηλ Άσερσον είναι ένα πρωτότυπο, καλογραμμένο και γοητευτικό ανάγνωσμα για μια μεγάλη εσωτερική θάλασσα, για την ευρωπαϊκή ιστορία από την εποχή τού Ηρόδοτου έως την κατάρρευση του κομμουνισμού και τη νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων. "Προσπάθησα να βρω μια δική μου σκοπιά, από την οποία να μπορέσω να εξετάσω τον κλασικό κόσμο όχι σαν τυπικός Ελληνορωμαίος -ή σαν μαθητής που στριμώχνεται σε κάποια μεταβικτοριανή εκδοχή του ελληνορωμαϊκού πνεύματος-, αλλά σαν ένας υποψιασμένος ξένος", αναφέρει στον Πρόλογό του ο συγγραφέας. "΄Ηθελα να είμαι το αντίστοιχο ενός μοναχού που έγραφε στίχους στα λατινικά ή ενός επίφοβου Σκύθη που ταξίδευε με τα απολύτως απαραίτητα χωρίς να στεριώνει πουθενά".
Βιβλίο γεμάτο λεπτομερέστατες περιγραφές και παρατηρήσεις για την ακμή και την παρακμή παράξενων λαών και πολιτισμών, αλλά και συναρπαστικές ιστορίες, είτε πρόκειται για ένα σκοτεινό Έλληνα ρήτορα του 2ου μ.Χ. αιώνα είτε για μια γοητευτική Πολωνέζα κατάσκοπο τα χρόνια του εθνικισμού.
Ο Άσερσον, σαν άλλος Ηρόδοτος, ξαναζωντανεύει το παρελθόν της Μαύρης Θάλασσας και προσδίδει ακόμη και σε καθημερινούς ανθρώπους και τόπους ξεχωριστή λάμψη, μαγεία και μια δόση μυστηρίου.

πηγή: Biblionet.gr

Hubert Dreyfus - Τι δεν μπορούν ακόμη να κάνουν οι Η/Υ - Κριτική της τεχνητής νοημοσύνης



Όταν πρωτοδημοσιεύθηκε, το 1972, το μανιφέστο του Hubert Dreyfus σχετικά με την εγγενή αδυναμία των μη ενσώματων μηχανών να μιμηθούν τις ανώτερες πνευματικές λειτουργίες, ξεσήκωσε θύελλα στην κοινότητα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Τη στιγμή που οι ερευνητές διατύπωναν μεγαλόπνοα σχέδια για επιλυτές γενικών προβλημάτων και μηχανές αυτόματης μετάφρασης, ο Dreyfus προέβλεπε ότι θα αποτύγχαναν, διότι η αντίληψή τους για την πνευματική λειτουργία ήταν απλοϊκή. Έκτοτε, τα πράγματα άλλαξαν. Σήμερα είναι σαφές ότι η «παλιά καλή Τεχνητή Νοημοσύνη», που βασίζεται στην ιδέα της χρήσης συμβολικών αναπαραστάσεων για την παραγωγή γενικής νοημοσύνης, βρίσκεται σε παρακμή (παρά το γεγονός ότι αρκετοί πιστοί αναζητούν ακόμη τη χρυσοφόρα αυτή φλέβα) και οι κοινότητα της Τεχνητής Νοημοσύνης έχει στρέψει της προσοχή της σε πιο πολύπλοκα μοντέλα του νου. Έχει γίνει επίσης περισσότερο σύνηθες για τους ερευνητές της Τεχνητής Νοημοσύνης να μελετούν φιλοσοφία. Το «Τι δεν μπορούν να κάνουν οι υπολογιστές» δέχτηκε επιθέσεις από πολλές πλευρές, μελετήθηκε όμως σιωπηρά. Τα επιχειρήματα του Dreyfus εξακολουθούν να προκαλούν και αναδεικνύουν για άλλη μια φορά αυτό που κάνει τα ανθρώπινα όντα μοναδικά. Για την ανά χείρας έκδοση του κλασικού πλέον βιβλίου που κρατάτε στα χέρια σας, ο Dreyfus πρόσθεσε μια εκτεταμένη εισαγωγή στην οποία παρουσιάζει συνοπτικά τις αλλαγές αυτές και αξιολογεί τα παραδείγματα του συνδετισμού και των νευρωνικών δικτύων που έχουν μεταβάλει ριζικά τα δεδομένα στο συγκεκριμένο τομέα+

πηγή:
http://bookbazaar.gr

Thomas More - Ουτοπία


Ο άγγλος ουμανιστής, πολιτικός και συγγραφέας Τόμας Μορ γεννήθηκε στο Λονδίνο και ήταν γιος του δικηγόρου Τζον Μορ. Σπούδασε νομικά στην Οξφόρδη ενώ διάβαζε  άπληστα την Αγία Γραφήκαι έγραφε ασυγκράτητα. Μόνασσε μάλιστα τέσσερα χρόνια αλλά σεβάστηκε τις πατρικές εντολές και κατέληξε διακεκριμένος δικηγόρος. Το 1504 ο Μορ παντρεύτηκε την Τζόαν Κολτ και στο σπίτι τους φιλοξένησαν επανειλημμένα τον μεγάλο ολλανδό ουμανιστή Ερασμο, ο οποίος μάλιστα εκεί έγραψε τη σάτιρά του Μωρίας εγκώμιον.
Το 1510 ο Μορ διορίστηκε στη θέση τού ενός από τους δύο «υποδιοικητές» του Λονδίνου, και όσο έμεινε σε αυτήν (ως το 1518) ήταν πολύ αγαπητός στους Λονδρέζους ως αμερόληπτος δικαστής, ανιδιοτελής σύμβουλος και προστάτης των φτωχών. Το 1511 χήρεψε και ξαναπαντρεύτηκε.
Παράλληλα με τις επαγγελματικές και διοικητικές ασχολίες του, ο Μορ συνέχιζε τη συγγραφή. Το 1515, ευρισκόμενος σε υπηρεσιακή αποστολή στο Βέλγιο, άρχισε να γράφει το διασημότερο έργο του και ένα από τα πιο φημισμένα βιβλία όλων των εποχών, την Ουτοπία, η οποία ολοκληρώθηκε με την επιστροφή του στο Λονδίνο και εκδόθηκε το 1516 στη Λουβέν. H Ουτοπία, της οποίας ο τίτλος είναι λέξη πλασμένη από τον Μορ, από τις ελληνικές λέξεις ου και τόπος, περιγράφει την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα ενός ανύπαρκτου τόπου, ενός νησιού, η οποία δεν θυμίζει σε τίποτε την κατάσταση που επικρατούσε στα δυτικά κράτη της εποχής εκείνης και που επικρίνεται στο πρώτο μέρος του βιβλίου. H Ουτοπία γρήγορα μεταφράστηκε στις περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες, με εξαιρετική απήχηση κυρλιως μεταξήυ των ουμανιστών.
Ο Μορ (1487-1535) αφηγείται την ιστορία ενός ταξιδιώτη, ο οποίος ναυαγεί σε ένα άγνωστο νησί, όπου βρίσκει μια πολιτεία βασισμένη στην κοινοκτημοσύνη των αγαθών, στην υπέρβαση του ατομικισμού και της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας. Το νησί αυτό ονομάζεται «Ουτοπία», αλλά το όνομά του δεν βρίσκεται σε κανένα γεωγραφικό χάρτη. Ουτοπία σημαίνει άλλωστε τόπος που δεν υπάρχει. Από τότε η ουτοπική σκέψη και φαντασία γέννησε πολλές ιδανικές πολιτείες και αρμονικούς κόσμους, που τοποθετούνται πάντοτε σε ένα φανταστικό «αλλού», σε χώρες και κοινωνίες που δεν υπάρχουν πραγματικά κι ωστόσο είναι προικισμένες με ξεχωριστές αρετές που συχνά αγγίζουν την τελειότητα.
Η «Ουτοπία» του Τόμας Μορ είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα στην ιστορία της πολιτικής σκέψης, ένα από τα λίγα εκείνα βιβλία για τα οποία μπορούμε να πούμε ότι άσκησαν βαθιά επίδραση στην πορεία του ανθρώπινου στοχασμού και στην ιστορία του κόσμου.
Κατατάσσεται συνήθως μεταξύ των 10-20 καταπληκτικότερων βιβλίων όλων των εποχών, ειδικά για τον αντίκτυπο που είχαν πάνω στο κοινωνικό κεκτημένο. Η «Ουτοπία» του Τόμας Μορ αποτελεί ένα από τα πλέον συζητημένα κείμενα μέχρι σήμερα, καθώς ανοίγει μονοπάτια σκέψης διαχρονικά, μονοπάτια που συνδέουν το παρελθόν με το μέλλον, μονοπάτια που επιχειρούν να αγγίξουν τα προβλήματα των εκάστοτε κοινωνιών και να στρέψουν συνειδησιακά την ανθρωπότητα προς την πιθανότητα εγκαθίδρυσης μιας ουτοπικής κοινωνίας, μιας κοινωνίας που θα υφίσταται με γνώμονα την αδελφοσύνη μεταξύ των ανθρώπων, την απάλειψη της εκμετάλλευσης από άνθρωπο σε άνθρωπο και, κυρίως, μιας κοινωνίας που θα βαδίζει με βάση τα υψηλότερα των ιδανικών. Τι ουτοπίες, θα πει κάποιος εύστοχος σήμερα ! Ας είναι, εσείς επιμένετε. Μην το χάσετε (νομίζω «Εκδόσεις Κάλβος» είναι), ας σας βασανίσει λίγο περισότερο, αξίζει τον κόπο.

ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΟΣ

πηγή: https://xartografos.wordpress.com

Patrice Flichy - Η ιστορία της σύγχρονης επικοινωνίας


Σε αυτή την εύληπτη αλλά και απόλυτα τεκμηριωμένη μελέτη του, ο Patrice Flichy πραγματεύεται τη γέννηση και την εξέλιξη όλων εκείνων των μέσων επικοινωνίας που αποτελούν πια μέρος της καθημερινότητάς μας: τηλεόραση, τηλέφωνο, τηλέγραφος, ηλεκτρονικός υπολογιστής, Διαδίκτυο. Αντικείμενο ανάλυσης αποτελούν για το συγγραφέα όχι μόνο αυτές καθεαυτές οι μηχανές επικοινωνίας αλλά και οι εφευρέτες τους, καθώς και όλοι εκείνοι οι θεσμοί που επηρέασαν την ανάπτυξή τους.
Η παρούσα μελέτη ξεχωρίζει επειδή ο συγγραφέας της δεν περιορίζεται σε μια ιστόρηση τεχνολογικών αλλαγών, αλλά ανιχνεύει δρόμους από τους οποίους τα μέσα επικοινωνίας κυκλοφόρησαν στην κοινωνία και άλλαξαν τις ατομικές και συλλογικές συμπεριφορές μας [...]
Le Figaro

πηγή: http://www.biblionet.gr

Phillipe Bretton - Ιστορία της Πληροφορικής

Την ιστορία της Πληροφορικής, από τα πρώτα δειλά βήματα μέχρι τη σημερινή της εξέλιξη, κατέγραψε ο ερευνητής-μηχανικός Φιλίπ Μπρετόν στο βιβλίο του "Ιστορία της Πληροφορικής". "Ο υπολογιστής, για πολύ καιρό, αποτέλεσε το μόνο έκθεμα της Πληρφορικής που ήταν προσιτό στο πλατύ κοινό. Στις μέρες μας όμως ο καθένας πλέον γνωρίζει ότι η Πληροφορική είναι ένας χώρος πολυδιάστατος, όπου συνυπάρχουν ο βιομηχανικός ανταγωνισμός, ο σύνθετος κόσμος του προγραμματισμού και των γλωσσών, η ανάπτυξη κάθε τύπου εφαρμογών", αναφέρει στον πρόλογο του βιβλίου. Η "Ιστορία της Πληρφορικής" πρωτοτυπεί και ως προς την ανάγνωση. Τα έντεκα κεφάλαια του βιβλίου έχουν γραφτεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να διαβαστούν με διαφορετική σειρά. Τα τρία κεφάλαια του πρώτου μέρους περιγράφουν την... προϊστορία της Πληρφορικής και καταλήγουν χρονικά στα μέσα του 20ου αιώνα. Από αυτό το σημείο και μετά ο αναγνώστης μπορεί ν'' ακολουθήσει δύο διαδρομές. Η πρώτη παρουσιάζει τα γεγονότα με σειρά χρονολογική και η δεύτερη με σειρά θεματική. Η θεματική διαδρομή καλύπτει τις τεχνολογικές εξελίξεις, τον πολλαπλασιαμό των εφαρμογών και την επέκταση της βιομηχανίας της Πληροφορικής και τη θεμελίωση του πολιτισμού της Πληροφορικής.


πηγή: http://www.biblionet.gr

Μισέλ Φουκώ - Ιστορία της Τρέλας


Από τα τέλη του Μεσαίωνα μέχρι την εποχή μας, η τρέλα φέρνει διάφορες ταμπέλες. Οι αρχαίοι Έλληνες την οριοθετούσαν με τη λέξη "ύβρις". Μα από την ύβρη μέχρι τη σημερινή τρέλα μεσολαβούν γεγονότα, καταστάσεις, συμπεριφορές διαφορετικές, ανάλογα το χωροχρόνο στον οποίο παρουσιάζονται οι "τρελοί". Και κάπου εκεί οι αρχικές έννοιες χάνονται. Τελικά, πόσο απέχει η τρέλα από τη γνώση; Πόσο τρελός είναι ο "διαφορετικός"; Ο Μισέλ Φουκώ τολμάει. Τολμάει να διαχωρίσει στάδια, παρεμβάσεις, ερμηνείες, σε μια αναδρομή χρονική, θεοκρατική και συμπαντική, μη παραλείποντας βέβαια και το ρόλο της ιατρικής σε αυτό το τόσο σημαντικό κεφάλαιο της ανθρωπότητας, με το οποίο κάποιοι θέλησαν να εκμεταλλευτούν παίζοντας παράξενα παιχνίδια, όσο άβολο και αν ακούγεται. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

"Σπανίως σκεφτόμαστε πόσα από τα στερεότυπα που χρησιμοποιούμε για να αναγνωρίζουμε τον κόσμο προβάλλουν μέσα από το παραθλαστικό κάτοπτρο της τρέλας. Ποια είναι λ.χ. η συνάφεια και ποιες οι διαφορές ανάμεσα στην τιμωρία και στη θεραπεία; Τι επέφερε στο ερμηνευτικό πεδίο η εφαρμογή της επιστημονικής ψυχανάλυσης; Γιατί η τρέλα οφείλεται κατά κανόνα σε κάποια διαταραγμένη σεξουαλικότητα; Τι σημαίνει μελαγχολία και πώς σχετίζεται τόσο αυτή όσο και η μανία και το παραλήρημα με την τρέλα;
Ο Φουκό αναλύει τη σχέση μας με το υγρό στοιχείο ξεκινώντας από το βάρβαρο έθιμο του Μεσαίωνα να φορτώνουν τους τρελούς σε κάποιο πλοίο και να το αφήνουν να χαθεί ακυβέρνητο στη θάλασσα. Εντοπίζει ακόμη τα γνωρίσματα της εγκάθειρξης στον 17ο αιώνα, όταν άρχισαν να εγκλείουν τους τρελούς στα πρώτα ιδρύματα, όπου και τους χρησιμοποιούσαν για διάφορες δουλειές δημιουργώντας ένα είδος ιδιότυπης καθεστωτικής δουλοπαροικίας. Προχωρώντας περισσότερο, οδηγείται στο συμπέρασμα ότι οι σύγχρονες μορφές λογικής είναι βαθύτατα ηθικολογικές. Πάνω σε αυτές κτίζεται και το σύστημα ποινών που ισχύει ως σήμερα, προϊόν του σχίσματος ανάμεσα στη λογική και στην τρέλα και της απουσίας διαλόγου, ο οποίος ωστόσο υπήρχε και διεξαγόταν ανοιχτά, ακόμη και κατά την περίοδο της όψιμης Αναγέννησης, στην Ευρώπη. Στο έργο, για παράδειγμα, του Σαίξπηρ και του Θερβάντες ο Φουκό βλέπει την τρέλα να συγγενεύει με τον θάνατο και να ανοίγει ένα παράθυρο στον άλλο κόσμο, να αποτελεί δηλαδή το έσχατο βίωμα της τραγικής πραγματικότητας, μια νέα εκδοχή της ύβρεως, συγγενή κατά μια έννοια με την αρχαιοελληνική.
Ο ιδιοφυής Φουκό ερευνά επιπλέον τη συγκρότηση και τη συνέχεια όπως και την ασυνέχεια του ανθρώπινου σώματος, τη φυσιολογία του, το νευρικό, το κυκλοφορικό και το συμπαθητικό σύστημα, όπως τα αντιμετώπισαν στις εποχές που διαδέχθηκαν την Αναγέννηση: την Αντιμεταρρύθμιση, τον αιώνα των Φώτων, τον σημερινό κόσμο.
Αναλύει ακόμη τη σχέση της τρέλας με τον παραλογισμό και την τέχνη. Σε ποιον ανήκουν η μελαγχολία του Σουίφτ, η τρέλα του Τουρκουάτο Τάσο, του Νίτσε, του Βαν Γκογκ, του Χέλντερλιν, του Νερβάλ, του Αρτό και του Γκόγια; Ποια είναι η σχέση της τρέλας με το όνειρο; (Γιατί π.χ. οι υπερρεαλιστές αναγνώρισαν στον Ιερώνυμο Μπος έναν από τους μεγάλους τους μέντορες;) Απαντώντας στα αγωνιώδη αυτά ερωτήματα, όπως και σε πολλά άλλα, συναφή ή μη, ο Φουκό μάς έδωσε την ιδιοφυέστερη μελέτη που γράφτηκε ποτέ για την κραυγή, τον εγκλεισμό, την απόκλιση, την παρέκκλιση και τη στρατηγική της φαντασίας, με γοητευτικό πάθος και αφοπλιστική επιχειρηματολογία." [ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΣΤΩΝΙΤΗΣ, ΤΟ ΒΗΜΑ, 29/12/2002)


πηγή: http://www.politeianet.gr