Δευτέρα 17 Νοεμβρίου 2014

Mark Mazower - Κυβερνώντας τον Κόσμο

Το 1815 οι εξαντλημένοι νικητές των συγκρούσεων που είχαν απορροφήσει την Ευρώπη επί μια γενιά συμφώνησαν σ' ένα νέο σύστημα για τη διατήρηση της ειρήνης. Αντί τα ανεξάρτητα κράτη να αλλάζουν πλευρές, να κλείνουν συμφωνίες και να προδίδουν το ένα το άλλο, μια νέα "Ευρωπαϊκή Συμφωνία" θα εξασφάλιζε ότι η βαρβαρότητα και το χάος των Ναπολεόντειων πολέμων δεν θα επαναλαμβάνονταν ποτέ πια.

Το εντυπωσιακό νέο βιβλίο του Μαρκ Μαζάουερ αναπλάθει δύο αιώνες διεθνούς διακυβέρνησης -τον αγώνα για τη διάδοση αξιών και την οικοδόμηση θεσμών που θα έφερναν τάξη σε ένα άναρχο και επικίνδυνο σύστημα κρατών. Δείχνει πώς αυτό που ξεκίνησε ως ευρωπαϊκή υπόθεση έγινε το πλαίσιο του σημερινού κόσμου, καθώς υπέρμαχοι του ελεύθερου εμπορίου, κομμουνιστές και εθνικιστές πρόβαλαν τα δικά τους ριζοσπαστικά οράματα για μια διεθνή αρμονία. Οι ουτοπικές μυθοπλασίες του Ιουλίου Βερν και του Χ. Τζ. Γουέλς αναμείχθηκαν με τα σχέδια της εσπεράντο, τα όνειρα για μια καθολική επιστήμη της πληροφορίας και τους νομικούς κώδικες ενός δικαστηρίου για όλη την ανθρωπότητα. Βρετανοί και Αμερικανοί πολιτικοί στήριξαν τη δημιουργία ενός ενιαίου παγκόσμιου οργανισμού ασφαλείας.

Κάθε φορά που ο κόσμος καταστρεφόταν από ένα νέο ξέσπασμα βίαιου κυνισμού και μεταβαλλόμενων συμμαχιών, πρόβαλλε η απαίτηση για κάτι που θα μπορούσε να κάμψει τα βραχυπρόθεσμα εθνικά συμφέροντα προς όφελος ενός ευρύτερου κοινού αγαθού. Ωστόσο σήμερα εξασθενεί η πίστη στα παλιά ιδανικά και στην πολιτική ικανότητά μας να διαμορφώνουμε το μέλλον. Η συντριπτική δύναμη του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου έχει κάνει αγνώριστη την ίδια τη δυνατότητα να κυβερνηθεί ο κόσμος, που αμφισβητείται πλέον όσο ποτέ άλλοτε.

Σε μια εποχή που ο ΟΗΕ απαξιώνεται, η αμερικανική ισχύς υποχωρεί και ασταθείς συνασπισμοί ισχύος ή κοντόθωρες δυνάμεις της αγοράς απειλούν και πάλι μεγάλα τμήματα του κόσμου, το βιβλίο αυτό δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρο.

"Ένα μοναδικό έργο: ένας μεγάλος ιστορικός ανασυνθέτει τον τρόπο με τον οποίο άτομα και έθνη επιδίωξαν να προωθήσουν εθνικά συμφέροντα σε μια όλο και πιο περίπλοκη διεθνή σκηνή. Μια δραματική, καινοτόμα περιγραφή ιδεών και θεσμών που έρχονται σε σύγκρουση με σκληρές πραγματικότητες."
(Fritz Stern)

"Ο Μαζάουερ αποδεικνύει ότι είναι ο επιφανέστερος ιστορικός της γενιάς του . . . Προσφέρει την πιο πειστική εξήγηση που έχει διατυπωθεί ώς τώρα για τις υπερβολικές, υστερικές ακόμη, προσδοκίες της δεκαετίας του 1990 και την κατοπινή κατάρρευση της αισιοδοξίας μετά το 2000, η οποία μεταφράζεται τώρα στο φόβο που καταλαμβάνει μεγάλα τμήματα του Δυτικού κόσμου. Σπανίως εμφανίζεται ένα βιβλίο ιστορίας που όχι μόνο αναμορφώνει ριζικά την κατανόηση του παρελθόντος, αλλά μας επιτρέπει επίσης να επανεκτιμήσουμε το παρελθόν και, με λίγη καλή τύχη, να επηρεάσουμε το μέλλον μας."
(Misha Glenny)

"Κυβερνώντας την Ευρώπη, κι έπειτα ολόκληρο τον κόσμο . . . Η ιδέα έχει βρει τον τέλειο χρονικογράφο της στο πρόσωπο του Μαρκ Μαζάουερ, οι προσεγγίσεις του οποίου αποπνέουν κοσμοπολιτική αντίληψη, ανθρωπιά, πολυμάθεια και τον δέοντα σκεπτικισμό. Επιπλέον, η ιστορία του είναι γραμμένη σε καθαρή, κομψή πρόζα. Ένα θεμελιώδες έργο όχι μόνο για ιστορικούς, αλλά και για όποιον ενδιαφέρεται για τον ταραγμένο κόσμο όπου ζούμε."
(Ian Buruma)

"Μια σημαντική συμβολή στην ιστορική έρευνα - τα κεφάλαια για την εντυπωσιακή περιδίνηση της πολιτικής, των ιδεών και των μορφών οργάνωσης τον 19ο αιώνα είναι ιδιαίτερα πρωτότυπα και πολύτιμα . . . Ο Μαζάουερ αξίζει την ευγνωμοσύνη μας μόνο και μόνο γι' αυτή τη διαυγή περιγραφή που μας δίνει. Όμως το Κυβερνώντας τον κόσμο είναι επίσης ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα χάρη στο ισχυρό επιχείρημα που το διατρέχει."
(Paul Kennedy, Financial Times)


πηγή: Biblionet

Γιώργος Σιώμος - το παράπονο του Εμμανουήλ Παππά





 
            Ο Γιώργος Σιώμος επανέρχεται στο λογοτεχνικό στίβο με το δεύτερο βιβλίο του, "Το παράπονο του Εμμανουήλ Παππά". Με σαφώς ωριμότερο ύφος και πιστός στην έντιμη γραμμή του, μας αφήνει πάλι να απολαύσουμε την πένα του μέσα από ιστορίες ανθρώπινες και ρεαλιστικές, δοσμένες με πολλαπλή δομή, ταχύτητα, παιχνίδια με το χρόνο, λυρισμό, καταιγισμό εικόνων που υπήρξαν, υπάρχουν και δεν υπάρχουν, ακόμα και ταξίδια στις λίμνες του ονείρου προς το τέλος του βιβλίου. Το βιβλίο προσωπικά το αντιλήφθηκα σαν μια ελεγεία στη μοναξιά, στο ανθρώπινο δράμα και τα αδιέξοδα της ζωής, ένα σιγανό τραγούδι που ενώνει όλα τα διηγήματα σε ένα από εκείνα τα κομποσκοίνια των καλογέρων. Η αφήγηση συνοδεύεται πάντα σχεδόν από ένα λεπτό και ελεγχόμενο χιούμορ, αποκαλυπτικό των προθέσεων του συγγραφέα που δεν είναι στρατευμένες αλλά στωικού περισσότερο χαρακτήρα.
                Ο Σιώμος ανασηκώνει το γιακά του σακακιού του και μας πηγαίνει ένα οδοιπορικό στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, μας θυμίζει συνήθειες και έθιμα του λαού μας και, το σημαντικότερο ίσως, θέτει ερωτήματα απέναντι στο παράλογο και στο θάνατο: Τι καθορίζει τον άνθρωπο; Τι είναι η μοίρα; Πώς οριοθετείται ο χώρος των ονείρων απέναντι στη μνήμη; Παίρνει σοβαρά υπόψη του όλα τα παιχνίδια του νου και του χρόνου σε ένα πολύ μοντέρνο αφηγηματικό πλαίσιο, που ακόμα και όταν φτάνει στα όρια της πορνογραφίας μερικές φορές, δε χάνει τη ρωμαλέα του ορμή και το στιβαρό και ευθύ του χαρακτήρα που μόνο να απολαύσει μπορεί κανείς. Ιδιαίτερη εντύπωση κάνει το πώς ο συγγραφέας πλάθει το χρόνο και πηγαινοέρχεται (κι εμείς μαζί του) με άνεση ανάμεσα στις δεκαετίες. Διατηρούνται οι βιογραφικές πινελιές, αλλά οι θεματικές περιλαμβάνουν κυρίως την ωμότητα της ζωής, τη βιαιότητα και το ξάφνιασμα του θανάτου, την περηφάνια των απλών ανθρώπων, την καθημερινότητα (που πολλές φορές αναδεικνύεται με μια απαραίτητη και σωστή δόση δηκτικότητας). Ακόμα και τα γεγονότα του  Πολυτεχνείου περνάνε από μπροστά μας σαφώς απομυθοποιημένα και χωρίς παρεξηγήσεις, όπως τα έζησε ο συγγραφέας, με αποκορύφωμα τις σουρεαλιστικές σκηνές που εκτυλίσσονται όταν δύο τεχνικοί της Δ.Ε.Η. σε υπηρεσία καταλήγουν να συνοδεύσουν ένα νεκρό στην τελευταία του κατοικία.
                Με την εμπειρία του ξωμάχου, ο Σιώμος ανατέμνει την ανθρώπινη ψυχή ως χειρούργος και χρησιμοποιεί πάντα το χιούμορ σαν αναισθητικό στην ωμότητα των πραγμάτων. Το βιβλίο αυτό περιέχει εικόνες και φράσεις που μένουν στη μνήμη του αναγνώστη, γιατί έχουν γραφτεί δίχως επιτηδεύσεις, μέσα από γεγονότα που ο συγγραφέας τα βίωσε και τα μετασκευάζει με μαεστρία σε λέξεις. Πολλές φορές μάλιστα το αναπάντεχο και τραγικό των γεγονότων ξεπερνά και αυτή την αφήγηση. Αυτό και μόνο φτάνει για ένα συνειδητοποιημένο αναγνώστη για να σηκώσει από το ράφι του βιβλιοπωλείου αυτά τα διηγήματα και να τα τοποθετήσει στη βιβλιοθήκη του. 


Δημήτρης Κουκουλάκης